Marathi Mhani Marathi Vyakaran मराठी म्हणी व त्यांचे अर्थ

Scholarship Exam Test Series म्हणी व त्यांचे अर्थ 

‘Marathi Mhani

मनात मांडे खायला धोंडे’ या म्हणीचा योग्य अर्थ ओळखून त्याचा पर्याय निवडा.

1. खूप आशा वाटणाऱ्या माणसाच्या बाबतीत निराशा वाट्याला येणे
2. केवळ मोठ मोठी मनोराज्य करायची परंतु प्रत्यक्षात पदरात काहीही पडत नाही अशी स्थिती
3. भाग्यवान माणसाला कशाचीही उणीव पडत नाही
4. यापैकी नाही

Correct answer

केवळ मोठ मोठी मनोराज्य करायची परंतु प्रत्यक्षात पदरात काहीही पडत नाही अशी स्थिती

पुढील अपूर्ण म्हण योग्य शब्द वापरून पूर्ण करा. डोळ्यात…… आणि कानात फुंकर.

1. चष्मा
2. केर
3. आरसा
4. प्रतिमा

Correct answer

केर

पुढील आकृतीतील म्हण ओळखून त्या म्हणीतील सातवे अक्षर ओळखा.   ‌.           

      ता  ची. भा शि ता व री रू प न क्षा

1. ता
2. भा
3. प
4. क्षा

Correct answer

ता

‘सगळे मुसळ केरात’ या म्हणीचा योग्य अर्थ ओळखून पर्याय निवडा.

1. कचरा गोळा करणे
2. स्पष्ट असलेल्या गोष्टींना पुरावा नको
3. मुख्य गोष्टीकडे दुर्लक्ष झाल्यामुळे सर्व श्रम व्यर्थ जाणे
4. यापैकी नाही

Correct answer

मुख्य गोष्टीकडे दुर्लक्ष झाल्यामुळे सर्व श्रम व्यर्थ जाणे

‘कोणाच्याही चांगुलपणाचा वाटेल तेवढा फायदा घेऊ नये ‘हा अर्थ असणारी खालीलपैकी योग्य पर्याय निवडा.

1. रात्र थोडी सोंगे फार
2. लेकी बोले सुने लागे
3. मऊ सापडले म्हणून कोपराने खणू नये
4. रोज मरे त्याला कोण रडे

Correct answer

मऊ सापडले म्हणून कोपराने खणू नये

पुढील आकृतीत लपलेल्या म्हणीचा योग्य अर्थ कोणता.?     त्र र प रा शी व तु घ ळ च्या या वा ह ल

1. स्पष्ट असणाऱ्या गोष्टीला पुरावा नको
2. परस्पर दुसर्‍याची वस्तू तिसऱ्याला देणे स्वतःला झीज लागू न देणे
3. कामे भरपूर पण वेळ थोडा
4. वडिलांपेक्षा मुलगा अधिक कर्तबगार

Correct answer

परस्पर दुसर्‍याची वस्तू तिसऱ्याला देणे स्वतःला झीज लागू न देणे

‘शहाण्याला…….. मार’ योग्य शब्द वापरून म्हण पूर्ण करा.

1. पट्ट्याचा
2. मुसळ
3. शब्दांचा
4. यापैकी नाही

Correct answer

शब्दांचा

‘चोर सोडून …….फाशी’ .रिकाम्या जागी योग्य शब्द लिहून म्हणून पूर्ण करा .

1. पोलीस
2. डाकू
3. सेनापती
4. संन्याशाला

Correct answer

संन्याशाला

 ‘मोठ्यांच्या आश्रयाने लहान्यांचाही फायदा होणे ‘ या अर्थाची खालील पैकी  म्हण निवडा.

1. घर ना दार देवळी बि-हाड
2. गाड्याबरोबर नळ्याची यात्रा
3. गर्जेल तो पडेल काय

Correct answer

गाड्याबरोबर नळ्याची यात्रा

चुकीचा अर्थ असणारी म्हण ओळखा.

1. अंगात नाही बळ आणि चिमटा घे‌उन पळ -दुर्बळ मनुष्य बलवान व्यक्ती वर सरळ हल्ला न करता छोटी खोडी काढून पसार होतो.
2. अंथरूण पाहून पाय पसरावे -आपली आवक जेव्हढी असेल तेवढेच पैसे खर्च करावे
3. अंगाचा तीळ पापड होणे -खूप संतापणे
4. अक्कल खाती जमा -फायदा होणे

 Correct answer 

अक्कल खाती जमा -फायदा होणे

चुकीची जोडी ओळखा.

1. अचाट खाणे मसणात जाणे ____ कमी प्रमाणात कोणतीही गोष्ट घातक ठरू शकते
2. अठरा विश्वे दारिद्र असणे ____ अति दुर्बळ असणे
3. अडला नारायण गाढवाचे पाय धरी ____ बलाढ्य व्यक्ती गरज असताना कोणत्याही व्यक्तीकडे मदतीची याचना करू शकतो
4. अडली गाय अन फटके खाय ____ अडचणीत सापडलेल्या व्यक्तीस जास्त त्रास देणे

Correct answer

अचाट खाणे मसणात जाणे ____ कमी प्रमाणात कोणतीही गोष्ट घातक ठरू शकते

चुकीची जोडी ओळखा.

1. अप्पा मारी गप्पा ____ काही रिकामटेकडे उगाच चर्चेचे पाल्हाळ लावतात
2. असतील शिते तर नाचतील भुते ____ संपत्ती नसलेल्या व्यक्तीकडे सर्वजण येतात
3. अंगाची लाही लाही होणे ____ खूप संतापणे
4. अंगाची तलखी होणे ____ खूप संतापणे

Correct answer

असतील शिते तर नाचतील भुते ____ संपत्ती नसलेल्या व्यक्तीकडे सर्वजण येतात

चुकीची आहे ओळखा.

1. अडली गाय खाते काय ____ गरजू माणूस कोणत्याही अटी स्वीकारून काम करतो
2. अति शहाणा त्याचा बैल रिकामा ____ शिष्ट माणसाशी व्यवहार करताना लोक जपून वागतात त्यामुळे त्यांना काम करणे जड जाते
3. अति तेथे माती ____ कोणत्याही गोष्टीचा अतिरेक झाल्यास काम चांगले होते.
4. अडला हरी गाढवाचे पाय धरी ____ अडचणीच्या वेळी मूर्खाचीही मनधरणी करावी लागते

Correct answer

अति तेथे माती ____ कोणत्याही गोष्टीचा अतिरेक झाल्यास काम चांगले होते.

चुकीची जोडी ओळखा.

1. अनोळख्याला भाकरी द्यावी पण ओसरी देऊ नये ____ अपरिचित माणसाशी अधिक सलगी करू नये
2. अती झालं अऩ हसू आलं ____ एखाद्या गोष्टीचा जास्त उहापोह केला तर ती गोष्ट हास्यास्पद ठरते
3. अपयश ही यशाची पहिली पायरी आहे ____ कोणत्याही यश मिळवताना सुरवातीलाच यश येते.
4. असंगाशी संग प्राणाशी गाठ ____ अयोग्य माणसाची संगत धरल्यास प्राणही जाऊ शकतो

Correct answer

अपयश ही यशाची पहिली पायरी आहे ____ कोणत्याही यश मिळवताना सुरवातीलाच यश येते.

चुकीची जोडी ओळखा.

1. असेल तेव्हा दिवाळी नाहीतर शिमगा ____ भरपूर द्रव्य असल्यावर चैन करायची नाहीतर गप्प बसायचे
2. आंधळी पाण्याला गेली अन घागर फोडून घरी आली ____ अक्षम व्यक्तीस काम दिल्यास ते तडीस जाणे कठीण असते
3. आंधळे दळते अन कुत्रे पीठ खाते ____ स्वतः ने कष्ट करायचे अन स्वतःनेच लाभ घ्यायचा
4. आंधळ्याची बहिऱ्याशी गाठ ____ एकमेकांना मदत न करणाऱ्या व्यक्ती जवळ येणे

Correct answer

आंधळे दळते अन कुत्रे पीठ खाते ____ स्वतः ने कष्ट करायचे अन स्वतःनेच लाभ घ्यायचा

आंधळा मागतो एक डोळा देव देतो दोन डोळे 

या म्हणीचा योग्य अर्थ निवडा.

1. एखादी बाब अगदीच वाईट स्वीकारण्यापेक्षा थोडी दोष असलेली गोष्ट स्वीकार करणे कधीही चांगले
2. असहाय्य गरीब लोकांमध्ये एखादा चुकीचे निर्णय घेऊन राज्य करतो
3. अपेक्षेपेक्षा जास्त लाभ होणे
4. वरील पैकी नाही

Correct answer

अपेक्षेपेक्षा जास्त लाभ होणे

आयत्या बिळात ——–

दिलेली म्हण पूर्ण करा.

1. नागोबा
2. उंदीर
3. मुंगी
4. यापैकी नाही

Correct answer

नागोबा

पाण्यात राहून ——— वैर करू नये.

दिलेली म्हण पूर्ण करा.

1. बैलाशी
2. माकडाची
3. घोड्याशी
4. माशाशी

Correct answer

माशाशी

——– गेला आणि झोपा केला.

दिलेली म्हण पूर्ण करा.

1. बैल
2. गाय
3. गाढव
4. माकड

Correct answer

बैल

——– शेपूट नळीत घातले, तरी वाकडे ते वाकडेच

दिलेली म्हण पूर्ण करा.

1. कुत्र्याचे
2. माकडाचे
3. गाढवाचे
4. घोड्याचे

Correct answer

कुत्र्याचे

——- गुळाची चव काय.

दिलेली म्हण पूर्ण करा.

1. कुत्र्याला
2. माकडाला
3. गाढवाला
4. घोड्याला

Correct answer

गाढवाला

——– जाऊन भांडं लपवू नये.

दिलेली म्हण पूर्ण करा.

1. गावाला
2. दुधाला
3. ताकाला
4. यापैकी नाही

Correct answer

ताकाला

पळसाला पाने ——

दिलेली म्हण पूर्ण करा.

1. तीनच
2. चारच
3. पाचच
4. सहाच

Correct answer

तीनच

——– धाव कुंपणापर्यंत.

दिलेली म्हण पूर्ण करा.

1. सापाची
2. माकडाची
3. सरड्याची
4. घोड्याची

Correct answer

सरड्याची

‘ उठता लाथ बसता बुक्की ‘या म्हणीचा खालीलपैकी कोणता अर्थ सांगता येईल.

1. मूळचा स्वभाव कधीच बदलत नाही
2. ओळखीचा शत्रू हा अनोळखी शत्रू पेक्षा भयंकर असतो
3. प्रत्येक कृत्याबद्दल अद्दल घडवण्यासाठी पुन्हा पुन्हा शिक्षा करणे
4. यापैकी नाही

Correct answer

प्रत्येक कृत्याबद्दल अद्दल घडवण्यासाठी पुन्हा पुन्हा शिक्षा करणे

पुढीला पूर्ण म्हणून योग्य शब्द वापरून पूर्ण करा.. ‘नाव सोनुबाई हाती……. वाळा’.

1. सोन्याचा
2. चांदीचा
3. काचेचा
4. कथलाचा

Correct answer

कथलाचा

‘बापाच्या अंगचे गुणच मुलात उतरणे’ या अर्थाची खालीलपैकी म्हणून ओळखा.

1. बळी तो कान पिळी
2. बाळाचे पाय पाळण्यात दिसतात
3. बावळी मुद्रा देवळी निद्रा
4. बाप तसा बेटा

Correct answer

बाप तसा बेटा

‘तळे राखील तो …..‌ चाखील’ रिकाम्या जागी योग्य शब्द वापरून म्हण पूर्ण करा.

1. पाणी
2. दूध
3. तेल
4. यापैकी नाही

Correct answer

पाणी

‘टाकीचे घाव सोसल्या वाचून देवपण येत नाही’ या म्हणीचा अर्थ खालीलपैकी कोणता आहे?

1. सर्वत्र सारखीच परिस्थिती असणे
2. बाह्य देखावा आकर्षक पण कृतीच्या नावाने मात्र शून्य
3. कष्ट सोसल्याशिवाय मोठेपण प्राप्त होत नाही
4. मिळणाऱ्या मोबदल्याच्या प्रमाणातच काम करणे

Correct answer

कष्ट सोसल्याशिवाय मोठेपण प्राप्त होत नाही

‘घोर संकटाच्या प्रसंगी मिळाली थोडीशी मदत देखील महत्त्वाची वाटते’हा अर्थ असणारी खालील पैकी म्हण ओळखा.

1. आग सोमेश्वरी बंब रामेश्वरी
2. भरवशाच्या म्हशीला टोणगा
3. बुडत्याला काठीचा आधार
4. सगळे मुसळ केरात

Correct answer

बुडत्याला काठीचा आधार

‘मुलाचे पाय . ..‌‌…दिसतात’ रिकाम्या जागी योग्य शब्द लिहा.

1. छान
2. छोटे
3. वाड्यात
4. पाळण्यात

Correct answer

पाळण्यात

भरपूर द्रव्य असल्यावर चैन करायची नाहीतर गप्प बसायचे

हा अर्थ असणारी म्हण ओळखा.

• आंधळे दळते अन कुत्रे पीठ खाते
• असेल तेव्हा दिवाळी नाहीतर शिमगा
• आंधळी पाण्याला गेली अन घागर फोडून घरी आली
• आंधळ्याची बहिऱ्याशी गाठ

Correct answer

असेल तेव्हा दिवाळी नाहीतर शिमगा

आपल्या माणसांनी आपल्याच माणसाना त्रास देणे

हा अर्थ असणारी म्हण ओळखा

1. आयत्या पिठावर रेखोट्या मारणे
2. आपलेच दात अन आपलेच ओठ
3. आपल्या गल्लितच कुत्रे शिरजोर
4. आभाळ फाटल्यावर त्याला ठिगळ कसे लावायचे

Correct answer

आपलेच दात अन आपलेच ओठ

गरजू माणसाला मदत न करता, गरज नसलेल्या माणसाला मदत करणे.

हा अर्थ असणारी म्हण ओळखा.

1. आग सोमेश्वरी नि बंब रामेश्वरी
2. आचार तेथे विचार
3. आठ हात लाकुड, न‌ऊ हात धलपी
4. आज अंबरी उद्या झोळी धरी

Correct answer

आग सोमेश्वरी नि बंब रामेश्वरी

कार्य तडीस गेल्याशिवाय त्याबद्दल उगाच बोलू नये.

हा अर्थ असणारी म्हण ओळखा.

1. आधी करावे मग सांगावे
2. आधीच उल्हास त्यात फाल्गुन मास
3. आधी पोटोबा मग विठोबा
4. आपण सुखी तर जग सुखी

Correct answer

आधी करावे मग सांगावे

इतरांचा विचार न करता स्वार्थ साधणे.

हा अर्थ असणारी म्हण ओळखा.

1. आलिया भोगासी असावे सादर
2. आयत्या बिळावर नागोबा
3. आपल्याच पोळीवर तूप ओढून घ्यायचे
4. आमचे गहू आम्हालाच देऊ

Correct answer

आपल्याच पोळीवर तूप ओढून घ्यायचे

अल्प आमिष दाखवून मोठे काम करून घेणे

हा अर्थ असणारी म्हण ओळखा.

1. आवळा देऊन कोहळा काढणे
2. इकडे आड तिकडे विहीर
3. इच्छिलेले घडते तर भिक्षुकही राजे होते
4. यापैकी नाही

Correct answer

आवळा देऊन कोहळा काढणे

चुकीची जोडी ओळखा 

1. इच्छा तसे फळ ____ मनात चांगले विचार ठेऊन केलेले कार्य यशस्वी होतेच
2. इजा बिजा तीजा ____ एकसारख्या होणाऱ्या घटना टाळता येत नाही
3. उंटावरचा शहाणा ____ चांगला सल्ला देणारा
4. उंटावरून शेळ्या हाकणे ____ आळस, हलगर्जीपणा करणे

Correct answer

उंटावरचा शहाणा ____ चांगला सल्ला देणारा

चुकीची जोडी ओळखा.

1. उंदराला मांजर साक्ष ____ वाईट माणसाने दुसर्‍या वाईट माणसाविषयी चांगले सांगणे
2. उकराल माती तर पिकतील मोती ____ शेतीची चांगली मशागत तर पिके चांगली येतात
3. उखळात डोके घातल्यावर मुसळाची भीती कशाला ____ एखादे मोठे , कठीण काम हातात घेतल्यानंतर श्रमांचा विचार करायचा नसतो

4. उचलली जीभ लावली टाळुला ____ विचार करून बोलणे

Correct answer

उचलली जीभ लावली टाळुला ____ विचार करून बोलणे

Marathi Mhani

Scholarship Exam Abhyas